Nếu

Bạn có bao giờ rỗi việc không?

Rỗi việc như thể loay hoay cuốn đám chỉ vào nhau cho chúng rối tung rối mù lên, rồi bắt đầu hoảng loạn ngồi tìm gỡ từng múi một?

Rỗi việc như thể chọc một đứa bé đang dễ thương ngoan hiền khóc ầm lên, rồi để vỗ về con bé, bạn bị đánh cho một trận tơi bời?

Rỗi việc đến mức, ngày trời đang nắng ấm, bạn lôi cái áo len dày thụng ra mặc, để ai đi ngang cũng phải ngoái nhìn, rồi trời tức tối cho bạn một cơn mưa rõ ướt át, đổi màu xám xịt và quăng cho bạn cái rét tả tơi?

Rỗi việc đến mức, làm bài xong chẳng buồn kiểm tra, còn thừa giấy vẽ voi, vẽ vượn, viết thêm bài thơ tình, thêm bài ca suông, lý thuyết học không chưa đủ còn muốn bịa phịa vào ba cái triết lý mới vừa phát kiến, rồi thầy cô nào đành… không cho bạn thêm vài cái dấu trừ cùng lời phê nghiêm khắc ở lần phát bài sau đó?

Rỗi việc đến mức, bạn bè đang vui, bạn bày trò lừa gạt giận dỗi, hét toáng lên với đứa này, bêu xấu thẳng mặt đứa kia, rồi chẳng ai còn chịu nổi ai, bạn đi tan tành, bàn cà phê heo hút?

Rỗi việc đến mức, nhà đang đẹp bạn đập đi vì theo bạn cái kiến trúc này nó chẳng còn hợp thời, rồi xây cái nhà ba gian chình ình chẳng hợp đất, chẳng hợp gian cho hàng xóm cười khẩy?

Rỗi việc đến mức, quăng một điều quái gở vào câu chuyện tình bình thường. Bạn muốn làm cái chi chi? Làm người nổi tiếng, làm nhà văn hay là cô nương ẩm ương trong mẩu truyện nào đó? Rồi bạn thấy sớm mai tình đi mất, lòng khóc rưng rưng không thành tiếng. Người quen bỗng chốc thành người xa, bạn ngồi nơi góc nhà, cười không ra nước mắt.

Chẳng có cái dại nào bằng cái dại nào!

Tôi từng làm một số việc ngốc nghếch như thế. Một vài chuyện, chỉ là cái nếu, thoảng khi trong suy nghĩ. Trong bài hát tôi hay nghe, có một đoạn, tạm dịch thế này:

“Không phải lỗi của tôi, khi mọi điều cứ thế tan vỡ,

Trong tôi, dường như còn kẻ lạ nào đó, cứ ham thích lội vào tròng hiểm nguy.”

Tự sa mình vào mớ hỗn độn, thoảng khi cũng là bản năng. Và ai thứ lỗi cho tôi, khi tôi tự thấy mình quá thảnh thơi đến độ làm ra bao việc dở hơi ấy? Tôi ăn năn đây! Nếu tôi biết sự ăn năn mà tránh, hẳn đã không làm gì đến mức phải ngồi ăn năn.

Bạn còn nhớ bài ”Vườn cây của ba” chứ? Toàn những quả ngon thật là ngon, thèm ứa nhỉ? Tuổi nhỏ mà, cái tuổi chỉ cần ăn ngon là hạnh phúc. Thuở nhỏ, vườn nhà tôi trồng đầy những hồng và đồng tiền đủ sắc. Một hôm, tôi thắc mắc với ba tôi: “Ba ơi, sao mình không phá chỗ hoa này đi, trồng cây lấy trái mà ăn?”. Hồi đó, mấy giỏ hoa bỏ cho bà bán mối ngoài chợ, dù tiền mọn không đủ nuôi mấy miệng ăn trong nhà, nhưng cũng đủ cho tôi thêm một bộ quần áo, một bữa xế rất ngon. Ba tôi trả lời như cái ý của tôi bây giờ, đại loại: “Phá chỗ hoa này, cũng là ném tiền qua cửa sổ vậy đó!” Giờ vườn hoa đi mất, lâu lâu, tôi lại ngồi ngẩn ngơ… Cách đây mấy hôm, ba than thở vài câu: “Thời tiết năm nay không thuận, đi rẫy về người cũng oải ghê lắm!” Nghe chuyện, tưởng mười mấy năm qua đi, cái con bé nhóc ngày nào đã khôn ra, thế mà tôi chẳng khôn ra chút nào, vẫn cái điệu ngô nghê, không biết trời biết đất ấy: “Thôi bán rẫy đi ba! Ở nhà nghỉ cho khỏe. Mua chỗ đất thổ cư gọn gọn cất dành cũng được!” Ba tôi gạt đi. Tôi thì không hiểu sao mình nói được những câu như thế. Người ta nói đúng: “Giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời.”!

Cách đây hai, ba năm, khi nhận được tin vui từ cái hồ sơ được gửi đương cơn tưng tửng, lòng tôi cũng vui buồn tưng tửng nốt! Tám chuyện với con bạn thân qua điện thoại, tôi thở dài từng cơn, nó bảo tôi: “Quyết định gửi hồ sơ đi tức là lòng cũng có mơ tưởng rồi. Thôi quyết chứ còn chần chờ gì nữa!”… Tôi nghe lời nó. Nhưng mà tôi biết, ở đâu rồi cũng vậy thôi. Cái câu “Nếu mà hồi đó, mình…” nó dễ tuôn ra lắm! Người chứ có phải sắt đá đâu, mà không tiếc nuối, không có lúc loay hoay, phân vân và bối rối?

Bạn đã bao giờ nghĩ đến cái chết chưa? Tôi nghĩ, không nhiều thì ít, chắc ai cũng đã từng có một lúc nào đó nghĩ đến cái cùng đoạn ấy. Chuyện thường ở huyện! Như một ngày ta bị hết tiền trong túi. Hết tiền thì đói. Không còn nhựa sống thế là toi! Bạn hãy xem Jobs đã nghĩ đến cái chết nhiều như thế nào đi! Khi mỗi ngày qua đi, ông lại tự hỏi mình sẽ làm được gì nếu hôm nay là ngày cuối? Đừng nhầm nhé! Ông không rời bỏ cuộc đời vì quá thương mến cái sự lìa đời đâu, ông còn quá yêu đời ấy chứ, chuyện nghĩ ngợi ấy không làm ông bi quan ám ảnh đâu. Chỉ bởi, y học, ngay cả thời buổi tân tiến này, vẫn có cái giới hạn của nó. Lỗi không ở tuổi tác, cũng không do bệnh tật ngặt nghèo của ông... Mà tôi không có ý nói chuyện của ông. Tôi đương muốn nói chuyện khác. Nếu một mai ai đó qua đời, sớm đầu ngày tôi có rực buồn không? Tôi từng có những giấc mơ kinh hoàng như thế! Ứa nước mắt trong chiếc áo tang, tiễn một người thân, một người quen của mình. Có hôm nào đã bật dậy ngồi khóc rưng rưng, hay bàng hoàng, bần thần cả ngày sau đó? Tôi đem chuyện đi hỏi vài người. May mà mọi người thương, bảo tôi: “Đám tang là điềm lành! Chuyện mơ tai quái ấy cũng không phải hiếm!” Rồi sau này, tôi có một lí do khác khiến mình đỡ buồn hơn. Hóa ra, đi qua cái đau thương tưởng tượng mà thật thà quá định ấy, tôi vẫn lành lặn, tôi yên bình như đã từng quen. Ngày ấy, tránh sao được? Bởi vậy, tôi đã có một sự sẵn sàng đến cứng cỏi với sự ra đi của ai đó. Tôi buồn, nhưng cái buồn man mác, không hốt hoảng, trong tim non đong không đầy mất mát. Phải chăng, vì cũng chỉ yêu quý vừa vừa nên không có chuyện làm ta buồn biết mấy? Hay, một lẽ khác hợp lý hơn, rằng tôi đủ cứng cáp để sống tiếp, dẫu không còn người thân ấy, người quen ấy ở bên?

Cái chết còn ở xa, nói ra làm gì cho tan tác? Chỉ tại, đôi khi, cái chết nói ra thật cũng nhẹ nhàng vậy thôi! Tôi còn giả thử một điều khác. Tôi giả thử về sự rời bỏ. Bạn biết đấy, mỗi ngày qua ta lại đối mặt với những lựa chọn, từ bé cho đến lớn, từ đơn giản cho tới phức tạp, như ăn hay nhịn, đi hay ở? Cứ ngỡ, giả thử thì nhẹ nhàng thôi, thế mà… lòng tôi nghẹn đắng. Chỉ sực nghĩ mà nước mắt cứ thế khuấy lên không ngưng nghỉ. Và tôi nghiệm ra, đâu mới là điều quan trọng nhất!

Nếu thế này, nếu thế kia… tưởng chừng như là tô vẽ linh tinh cho cuộc đời, hóa ra lại dẫn tôi về với cuộc đời như vốn dĩ. Trước khi quyết định, ta có những giả thuyết để không làm. Còn khi đã quyết định rồi, những giả thuyết ở đây, giúp ta vững lòng một đường tiến bước.

Này, nếu có gì… cũng nhớ vững lòng nhé!