Mùa mưa khắp cánh đồng miền Tây về đêm râm ran tiếng ếch nhái. Mùa soi
nhái rộ lên khi những cơn mưa đầu mùa, ruộng đồng có nước. Đồ nghề chỉ
một cái đèn pin, một giỏ đựng nhái. Người đi soi nhái chỉ cần nghe tiếng
kêu ấy, xác định chính xác vị trí con mồi rồi bật đèn pin lên nhanh tay
chụp lấy chú nhái còn đang ngơ ngác bởi ánh sáng đèn. Chỉ một loáng
sau, chiếc giỏ đeo bên hông đã đầy chặt những con nhái vùng vẫy kêu la
inh ỏi. Ngày ấy theo mẹ đi soi nhái, tôi véo von đọc mấy câu thơ của
Trần Đăng Khoa rồi “tài lanh” thay từ “ếch” thành từ “nhái” “Em đi
bắt nhái chiều nay /Giỏ không thoắt đã đựng đầy tiếng kêu /Râm ran suốt
cả buổi chiều /Nghêu ngao em cũng hát theo một bài...”. Mẹ nghe rồi bật cười khi tôi vừa vồ hụt một chú nhái rất to bên bờ ruộng…
Thịt nhái có vị ngọt, thơm, bổ dưỡng, dễ chế biến thành những món ngon
như: nhái xào lăn, nhái xào xả ớt, nhái chiên bột, chả nhái quấn lá lốt
chiên, nhái xào mướp, nhái nấu cháo. Nhái không khó chế biến, chỉ cần tỉ
mỉ một chút. Nhái làm sạch, lột da hoặc để nguyên da đều được, sau đó
ướp muối, bột ngọt, chút đường, tỏi hoặc hành củ băm nhuyễn, một chút
bột nghệ… trộn đều để chừng 15 phút cho ngấm rồi đem chế biến thành các
món xào. Xào lăn thì đun nóng chảo đổ chút dầu, cho lửa lớn nhanh tay
phi vàng tỏi bằm rồi đổ thịt nhái vào. Khi thịt nhái thơm lừng là chín,
múc ra đĩa, rắc đậu phộng, nêm chút tiêu. Xào xả ớt thì ướp thêm xả ớt,
chảo dầu nóng bỏ thịt nhái vào đảo đều tay cho nhái quyện với xả ớt.
Nhái tẩm bột chiên giòn cũng rất ngon. Bột mì được pha đều với trứng gà,
gia vị, nhúng nguyên con nhái đã được làm sạch vào hỗn hợp ấy rồi thả
vào chảo dầu đang sôi chiên cho giòn vàng tới xương. Tất cả các món ăn
làm từ nhái đều có một điểm đặc biệt là ăn nóng mới ngon. Ăn nóng vừa
thơm, vừa béo, để nguội một chút là món nhái mất đi hương vị đặc trưng
thấm đẫm ruộng đồng.
Mẹ khéo tay nên món nào mẹ chế biến từ nhái đều rất ngon. Các món nhái
người thành phố có khi ngại ăn sợ dơ,tanh nhưng chính những con nhái lẩn
lút dưới đồng ruộng, ven bờ ao, trong bờ cỏ ấy đã làm no lòng biết bao
người nông dân trong những ngày giáp hạt, ấm lòng bên ly rượu ngày nông
nhàn. Nhưng đặc biệt nhất vẫn là món cháo nhái ngày mưa. Mẹ vò vài nắm
gạo nấu cho nhừ nhuyễn hạt gạo bung đều nở hoa không đặc quá rồi để lửa
liu riu. Nhái làm sạch ướp gia vị cho ngấm rồi xào qua cho chín tới, sau
đó đổ phần thịt nhái vào nồi cháo, nấu thêm ít phút nữa thì bắc xuống
rắc thêm chút hành lá, ngò, rau răm thái nhỏ. Khi ăn tuỳ theo ý thích
mỗi người mà thêm ít tiêu, vài lát ớt cay nồng. Cả nhà quây quần bên nồi
cháo nhái vừa ăn vừa suýt xoa vì nóng. Muỗng cháo vừa đưa vào miệng đã
cảm nhận ngay được chất ngon ngọt, thơm phức, cay nồng… Ngoài trời vẫn
mưa tầm tã, trong ngà nồi cháo nghi ngút khói mấy chị em ăn đến quên no
và hết trước khi cháo kịp nguội… Mẹ cười hiền hòa nói khẽ: “Chẳng có
nhiều tiền mà mua thịt gà, thịt heo cho các con ăn. Nhà mình chỉ có thể
ăn cháo “ gà đồng bốn chân” này thôi...”. Chị em tôi ngước lên nhìn mẹ
giọng trong veo đồng thanh: “Cháo mẹ nấu ngon lắm ạ. Chẳng thứ nào ngon
hơn đâu… Đêm mai mình lại đi soi nhái về nấu cháo mẹ nhé! Ngon lắm!”.
Mùa mưa đang đến, bản hòa ca của ếch nhái lại vang mỗi khi trời sập tối
nhất là những ngày mưa dông tôi lại nhớ mấy mẹ con chân trần bì bõm men
theo bờ ruộng bắt nhái… Món ăn của đồng nội mẹ tôi vẫn hay làm khi
người còn sống đã lâu rồi chỉ còn nằm trong kí ức…